Warren Buffett Yatırım Stratejisi ve Uygulanabilirliği ile İlgili Düşünceler - Yazı 2

Warren Buffett ile alakalı ilk yazımı geçtiğimiz günlerde yatırım stratejisi ve düşünceleri üzerine yazdım. Bu yazımda ise sizlere stratejisinin sadeliği ve anlaşılabilirliğinin ötesinde kişisel ve profesyonel yatırımcılar açısından uygulanabilirliğinin zorluklarından bahsedeceğim.

Uygulanabilirlikteki zorluklara aşağıda paylaşılan grafik üzerinden başlamamız doğru olur.

Genelde tanıdığım kişiler bana çok az bilgiye sahip olduklarını bildiğim yatırımlarından bahsettiklerinde onlara ilk söylediğim 'Umarım kaybedersin' oluyor. Bu ilk başta birine söylenmemesi gereken bir cümle gibi dursa da ve konuşmayı bıçak gibi kesse de insan davranışı açısından doğru bir tavsiye olduğu kanısındayım. Örnek olarak açıklamamız gerekirse genelde yatırımların çoğu şu seyri izlemektedir:

1. Kulaktan dolma veya kısa yolla ulaşılmış bilgiler (katsayı vs) ile bir hisseye yatırım yapılır
2. Hisse fiyatı yükselir ve kağıt üzerinde ciddi kar edilir. (Keşke bu noktada satılsa)
3. Yatırımı tavsiye eden kişinin veya kendimizin 'Ben bu işi biliyorum' hissine kapılması ve en ufak düşüşlerde hisseye yatırımı arttırma (Ben yeni Warren Buffett'ım)
4. İlk alış fiyatımıza göre karda olsak da ortalama maliyetimiz yükseldiği için zararda olup bahane bulma ve suçlama durumu
5. 'Lanet olsun' noktası ve tövbe etme

Deneyim kazandıkça Warren Buffett'ın gösterildiği noktanın bizim ilk başta olduğumuzu düşündüğümüz noktanın altında olması çok önemlidir.

Jason Zweig tarafından da bahsedilen ve aşağıda sunulan fotoğraf aslında her şeyi açıklıyor.

Uyuşturucu bağımlısı bir kişinin yeni bir doz alma beklentisi anında beyninde etkilenen bölge ile iki gün, ay veya yıl para kazandıran yatırımın yine para kazandıracağı beklentisi anında etkilenen bölgenin aynı olması inanılmazdır. Dürüst bir şekilde kendinize sorun kaç defa bu tarz yine yükselecek veya düşecek hissine kapıldınız? Hep yükselen hissenin size veya başkasına verdiği o özgüvene bir de bu açıdan bakın.

Özetle aslında Warren Buffett olmanızı engelleyecek en önemli kişisel etkenler davranışsal ve psikolojiktir.

1. Her kişi ve yatırımcı belli dönemlerde performans olarak ciddi geride kalacaktır!

1999-2000, Buffett'ın dönemin popüler olan yatırımlarına karşı performans olarak ilk geri kaldığı zaman dilimi değildir; ancak en şiddetli olanıdır. %135'lere varan bir performans farkına karşılık 'anlamadığım işe yatırım yapmam' diyebilmeye ve inandığınız yatırım tarzına sıkı sıkı tutunmaya devam edebilir misiniz? Yoksa en büyük davranışsal ve psikolojik engel olan 'bu fırsatı ben de kaçırmamalıyım' grup zihniyetine mi kapılırsınız? Ben %95'imizin sonraki gruba dahil olduğumuzu düşünüyorum. Sebebi de yükselen hisselerde duyduğumuz gurur veya sahiplerine tapınmaca ile düşen hisseye veya sahibine lanet okumamızdan anlaşılmaktadır (kabile mantığı).

Not: Buffett firma değil de fon yöneticiliği yaparken böyle bir performansı olsaydı büyük ihtimal tüm para fonundan çekilmişti o da ayrı bir konu.

2. Öğrenme ve Okuma Azmi!

Buffett'ın yeni şeyler öğrenme ve okuma fanatikliği (günde 500 sayfa) Dünya'da sayılı kişide olan özelliklerdendir. Eğer stabil kalırsanız bu işte ortalamadan uzun dönemde daha iyi bir performans göstermeniz imkansıza yakındır (tamamen şans). Farklı sektör ve firmalara katsayı analizi yaparak bakmanız bir şeyler öğrendiğiniz anlamına gelmiyor. Sektörü derinlemesine incelemekten bahsediyorum tabii ki de.

Bu konuda Buffett'ın yatırım açısından çoğu kişiden ayıran bir avantajı söz konusudur. Bu avantaj ekonomiyi, sahip olduğu farklı sektör firmalarından aldığı bilgiler ile daha net okuyabilme olanağıdır. Bu olanak bizde ne yazık ki yok.

3. Yatırımcılarının Buffett'a bir Hint Gurusu Gibi Yaklaşması

Bu yaklaşımın en büyük sebebinin Buffett'ın geçmiş inanılmaz performansı ve yaşama olan bakışıdır; ancak belli başlı konular var ki başka biri yapsa bu kadar alttan alınmaz.

• Wells Fargo skandalları sonrası hiçbir şekilde firma hissesi satmaması: Buffett'ın çok meşhur '20 yılda oluşturduğunuz namınızı, yanlış bir hareket yaparak 5 dakikada kaybedebilirsiniz' yorumu vardır. Bu yoruma göre Wells Fargo'nun bir değil birkaç yanlışından sonra firmaya yumuşak yaklaşması çok da objektif bakış açısı değil gibi duruyor. 

Not 1: Firmanın yaklaşık %10'una sahip olduğunuzda ve Buffett'sanız, satmaya çalışsanız ne kadar zarar edersiniz bir düşünün. 

Not 2: Munger ve Buffett, Genel Kurul toplantılarında soru olarak gelen bu tarz eleştirilere: Wells Fargo bu tarz skandallar yaşadığı için gelecekte tekrarlanması diğer işletmelere göre daha düşük ihtimaldir diye haklı olabilecekleri bir yorum yapmıştır; ancak yine de bize bu kadar anlayışlı olabilecek bir yatırımcı kitlesi bulmak zordur. 

• Lehman Brothers satın alımına yönelik sigortalama işlemi için gelen sesli mesajı görmemesi: Bu tarz önemli bir mesajı herhangi bir fon yöneticisi görmese direk kapı dışı edilir. 

Özetle Buffett'ın yatırımcıları gözünde çoğu insanın sahip olamayacağı bir hata yapabilme payı vardır. 

4. Elinde İstediği Zaman Yatırım Yapabileceği Yeni Kaynakların Olması:

Çoğu bireysel yatırımcının yapmış olduğu yatırımlara ekonomi çok kötü giderken ihtiyaç duyacak olması (iş kaybı - enflasyon) uzun dönemli başarılı olmanın karşısındaki en önemli engellerden biridir. Yatırımlarımıza dokunmasak bile kötü dönemde yeni pozisyon ekleme imkanımız azalmaktadır. Bu sıkıntı Berkshire Hathaway ve Buffett'ta yoktur.

Sonuç olarak tüm bu sunulanlar Buffett'ın inandığı yatırım stratejisini uzun dönemli düşünerek uygulayacabileceği ortamı hazırlamaktadır. Size tavsiyem, başka biri olmaya veya taklit etmeye çalışmaktansa, davranışsal ve psikolojik olarak başarımıza engel olan sebeplerin farkına varmak ve giderecek yolların bulunmasıdır.