Bedelsiz Sermaye Arttırımı ile Alakalı Düşüncelerim

Son zamanlarda forumlarda ve sosyal medyada daha aktif olarak bulunmam sebebiyle yatırımcıların yaptığı yorumlarda 'bedelsiz potansiyeli var' cümlesi ile çok karşılaşır oldum. Bedelsiz sermayenin yatırım stratejisi haline getirmeye inanlar olduğu gibi, bedelsiz sermaye haberi sonrası kısa vadeli yükselişlerin yalnızca psilolojik etkilerden kaynaklı olduğuna inananlar da var.

Not: Sunulan bilgiler hata olması ihtimaline karşı teyit edilmelidir.

Ben bu yazımda öncelikle hangi kalemlerin bedelsiz sermaye olarak özsermayeye eklenebileceğini tablolar eşliğinde, sonrasında ise yatırım kararı ayağını sizlere aktaracağım.

Örnek olarak Soda Sanayii'yi almamız açıklayıcı olacaktır.

Çoğu kişinin bakmadan geçtiği özkaynaklar değişim tablosu, firmaların özkaynağını etkileyen alt kalemleri açıklaması sebebiyle faydalıdır (ki ileride hisse senedi şeklinde maaş veya prim ödemeleri olursa daha da önemli hale gelecektir). Soda Sanayii firmasının bedelsiz sermaye artırımını geçmiş yıllar karları veya zararları kaleminden aktardığını görmekteyiz. Özkaynağı kuvvetlendiren kar veya zararda yeniden sınıflandırılacak veya sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler (giderler) alt kalemleri bedelsiz sermaye olarak henüz dağtılamamaktadır.

Bedelsiz sermaye olarak dağıtılabilir olabilmek için iki yol vardır. Birincisi işlemin diğer kapsamlı gelir (gider) tablosunu değil; gelir-gider tablosunu etkilemesi, ikinci olarak ise diğer kapsamlı gelir altında izleniyor olan varlıkların satılarak karlarının gerçekleşmesi gerekmektedir.

Burada ilginç bir ayrım söz konusudur. Örneğin Londra'da aynı arsaya sahip iki firmamız olsun. Birisi arsayı maddi duran varlıklar altında taşırken, diğeri ise yatırım amaçlı gayrimenkuller altında taşımaktadır. TL'nin değer kaybı ve/ve ya arsanın değer kazanması iki firmanın bedelsiz potansiyelini satış olmadan farklı etkilemektedir. Yatırım amaçlı gayrimenkul kalemi altında takip eden firma hem kur farkı gelirini hem de değerleme karını geçmiş dönem karı içerisinde gösterebileceği için bedelsiz sermaye olarak ileriki zamanlarda yansıtabilecekken; maddi duran varlık alında taşıyan firma karlı olarak satmadığı sürece bedelsiz olarak ileriki dönemlerde dağıtamayacaktır.

Not: Konumuz ile alakasız olsa da, Pınar Et firması yatırımcılarının firmanın üçüncü çeyrek ile beraber yaptığı işleme dikkat etmelerini tavsiye ederim.

Firma üçüncü çeyrek ile beraber, önceden maddi duran varlıklar altında güncel değeri ile takip ettiği 15,7 Milyon TL'lik arsayı yatırım amaçlı gayrimenkullere geçirmiştir. Günlük operasyonlarında kullanılmayan bir arsa ise transfer haklı gösterilebilir; ancak bu işlemle beraber, arsanın yeniden değerleme karları artık gelir-gider tablosunda operasyonel karı etkileyecektir. Bu operasyonel karını büyütmekte sıkıntı yaşayan bir firma tarafından yapılınca dikkat etmekte fayda var. Sırf değerleme karı sebebiyle geçmiş dönem karının üstüne çıkılırsa hiç şaşırmam.

Kaldığımız yerden devam edersek,

Taşınmazlarının büyük çoğunluğunu yatırım amaçlı gayrimenkuller kalemi altında taşımasından ötürü GYO firmaları bedelsiz sermaye bu şekilde yıldan yıla dağıtabilmektedir.

Soda Sanayii firması üzerinden bahsedebileceğimiz, bedelsiz sermaye ile alakalı bir diğer konu da firmanın Eurobond yatırımları ve ihracatçı kimliği sebebiyle gelir-gider tablosunda gelir olarak kaydettiği, geçici olabilecek, kur farkı kazançlarıdır.

Firma henüz 2018 yılı karını bedelsiz sermaye olarak dağıtmamış olsa da ilk üç çeyrek elde edilen vergi öncesi kar rakamı olan 1,475 Milyon TL'nin 826,6 (353,67+332,13-73,86+214,63) Milyon TL'si kurlar ile alakalıdır. Bu kalemler, firma stratejisinde bir değişiklik olmadığı sürece, TL değer kazanması durumunda zararla sonuçlanabilir niteliktedir.

Yapılan finansal yatırımlar, net döviz nakit ve ticari alacak pozisyonu sebebiyle yazılan kur kazançları, dikkatinizi çekerim, gelir-gider tablosunu etkilemektedir. TL'nin değer kazanacağını iddia etmesem de, TL değer kazancı senaryosunda ileriki yıllarda tam tersi mekanizma çalışıp, zarar yazılma ihtimali olduğundan firma bugünden bunları özsermayeye bedelsiz dağıtarak kuvvetlendirmeyi tercih etmiş olabilir.

Bunlar işin detay ve muhasebesel kısmıydı. Bu noktada bedelsiz sermaye artırımı yapmanın firma sahiplik oranı ile derdi olmayan, bireysel yatırımcılar için oluşan vergi avantajından bahsetmem faydalı olacaktır.

Bireysel yatırımcılar için temettünün bedelsiz sermayeye göre en büyük dezavantajı stopaj ve gelir vergisidir. Temettü yerine firma, bedelsiz sermaye arttırarak bireysel yatımcıya yeni hisse senedi vermesi durumunda, bireysel yatırımcı (karar sonrası hisse fiyatının düşmemesi senaryosunda) eline geçeceğini öngördüğü temettü kadar yeni hisse satarak herhangi bir vergi ödemeyebilir. Bu durumda yatırımcının elinde gelir vergisi ve iadeler öncesi 9,750 TL daha fazla kalacaktır.

Bu avantaj, firmanın çoğunluğunu elinde bulunduran bireysel veya kurumsal yatırımcılar için aynı oranda söz konusu değildir. Sebebi kurumsal yatırımcılar için alınan temettüden vergi olmayışı, çoğunluğu elinde bulunduran bireysel yatırımcı için ise yeni gelen payları satması durumunda çoğunluğu kaybetme ve 'o satıyorsa, ben niye tutuyorum' riskidir.

Bireysel ve düşük sahiplik yüzdesine sahip olan yatırımcılar (lütfen kendinize küçük yatırımcı demeyi bırakın.) için bedelsiz sermaye arttırımı sonrası genelde hisselerin, en azından kısa vadede, psikolojik ve güven verme durumu ve likiditenin artması sebebiyle yükselmesi satmamızı kolaylaştırmaktadır.

1. Güven Verme:

Temettü olarak dağıtılabilir karı özsermayeye ekleyerek piyasaya 'Ben geleceğime güveniyorum. Kalıcıyım' mesajı verilmektedir. Sebebi, özsermayeye eklenen miktar en az üç yıl (kontrol edilmeli) kilitli kalacak olmasındandır. Ayrıca içeride tutulan miktar firma özkaynağını temettü dağıtımına göre daha kuvvetli kılacaktır.

Sırf bedelsiz sermaye arttırarak özsermayenın kuvvetlendirilmesi iflası veya farklı yollarla paranın dışarı çıkarılmasını önleyemeyecek olsa da hiç yapmamaktan çok daha iyi bir sinyal verdiği gerçeğini kabul etmeliyiz.

2. Likiditenin Artması: 

Alınacak pozisyonun büyüklüğü değişmeyip, adet olarak farlılıklar olacak olsa da hisse fiyatının düşmesi likiditeyi arttırıcı etkiye sahip olması akla yatkındır. Büyük fonlar için likidite oldukça önemlidir. Giriş ve çıkış hamlelerini hisse fiyatını en asgari etkileyecek şekilde yapmaları, tabii ki de hedefleridir.

Bu teori örnek olarak Ege Endüstri firmasında ileride bir bedelsiz sermaye artışı olması durumunda test edilebilir. Tabii, firma yatırımcılarının Holding'in nakit ihtiyacını da karar öncesi analiz etmeleri gerekebilir.

3. Psikolojik:

Kısaca, %100 bedelsiz sermaye yaparak 10 TL'lik hisse fiyatının 5 TL'ye inmesi sonrası 10 TL psikolojik olarak hedef belirlenerek fiyatın yeniden o noktaya gideceğinin umulması.

Tüm bu sayılanlar üzerinden özetle, bedelsiz sermaye özkaynağı oluşturan kalemler arası değiş tokuş hareketidir. Yatırımcılar açısından en önemli husus sunacağı vergi avantajıdır; ancak unutulmamalıdır ki her yatırımcı sınıfı için bu avantaj, karar mekanizmasının bir dişlisi değildir. Geçmişte bedelsiz sermaye arttırımı yapan bazı firmalar kalıcı olarak yükselirken, bazıları da düşmüştür. Önemli olan bedelsiz sermaye kararı sonrası firmanın vereceği operasyonel performans güveni ve geleceğidir.